کانون معلولان خانه سلامت سرای محله ی اوین

اشاره

منشور سال 1982 سازمان ملل، روز معلولان را، برخاسته ازنیازهای به حق افرادی می داند که به رغم محدودیت های حسی و حرکتی، به دلیلبرخورداری از جوهره انسانی، باید همچون دیگران، ازامکانات رفاهی و اجتماعیبرخوردار شوند. حق بهره مندی از خدمات آموزش و پرورش، بهداشت، مسکن، اشتغال،امکانات تفریحی و.، همگی به عنوان موضوعات محوری در قوانین و آیین نامه هایمربوط به حقوق معلولان به شمار می آید.

معلول کیست؟

معلول به کسی گفته می شود که بر اثر نقص جسمی یا ذهنی، اختلالقابل توجهی به طور مستمر بر سلامت و کارایی عمومی، و یا در شئون اجتماعی، اقتصادیو حرفه ای او به وجود آید، به طوری که این اختلال، از استقلال فردی، اجتماعی واقتصادی وی بکاهد. این گروه، شامل ناشنوا، نابینا، و معلول جسمی، حرکتی و ذهنی میباشد. آمار ارائه شده از سوی سازمان بهداشت جهانی، نشان می دهد که تا سال 1378، دهدرصد از جمعیت جوامع صنعتی و دوازده درصد ازجمعیت جوامع روبه توسعه را، افرادمعلول تشکیل می دهند. در ایران، حدود سه درصد به نوعی دچار معلولیت های جسمی جزئییا کلی هستند. معلولیت، گاه به علت نبود در مان مناسب، در طول زندگی و تاپایان عمر، با این گونه افراد خواهد بود.

احترام، نه ترحم

آنچه در ارتباطات اجتماعی با معلول باید در نظر گرفت، این نکتهاست که ارتباط با آنها، باید همراه احترام باشد و از ترحم به ایشان دوری گزید.تفاوت این دو نوع رفتار در این است که در اولی، طرفِ موردِ احترام، انسانی بزرگ بهشمار می آید؛ اما در گزینه ترحم، مخاطبْ انسانی ذلیل و خوار شمرده می شود که بایدهمواره دست او را گرفت و به شخصیت و روحیات وی، اندک توجهی نمی گردد. به یاد داشتهباشیم آنچه توانایی را می سازد، اراده است و اراده اگر بخواهد جاری شود، هیچ بهانهای را نمی شناسد.

اشتغال معلول

اشتغال هر فرد، موجب استقلال اقتصادی او می شود. داشتن شغل، بهشخص هویت و تشخّص اجتماعی بخشیده و در او، اعتماد به نفس به وجود می آورد.متأسفانه تعداد زیادی از معلولان،به رغم گذراندن دوره های تحصیلات عالی و کسب دانشو مهارت لازم، نمی توانند به اشتغال مناسب برسند. در زمینه اشتغال زاییبرای معلولان، تبعیض فاحشی وجود دارد وگاه میزان بیکاری میان معلولان، دو برابربیکاران عادی است؛ در صورتی که براساس قانون، دولت موظف است سه درصد از اشتغال رابه معلولان اختصاص دهد، ولی این قانون تاکنون به صورت مطلوب اجرا نشده و شاهدیم کهموضوع اشتغال معلولان، با بی مهری روبه رو گردیده است. به ناچار تعداد قابل توجهیاز آنان، باید بیشترین وقت خود را در میان خانوده سپری کرده و زندگی خود را بهسختی ادامه دهند.

تفریح و سرگرمی

توجه به تفریح و ورزش، موجب سلامت جسمی و بهداشت روانی بخشعظیمی از نیروی خلاق معلولان را فراهم می آورد. بیشتر این افراد نمی توانند ازامکانات تفریحی موجود در سطح جامعه استفاده مناسب کنند؛ چرا که محیط های تفریحی وورزشی، با شرایط فیزیکی و بدنی معلولان متناسب نیست. شایسته است که مسئولان، درصدیاز امکانات رفاهی و ورزشی را به معلولان اختصاص دهند، تا آنها نیز مانند سایرافراد جامعه، از این امکانات استفاده نمایند.

مشارکت اجتماعی

افراد معلول باید در تصمیم گیری ها، به ویژه درخصوص سازمانهایی که اعضای آن از معلولان تشکیل شده، یا معلولان در آن عضویت دارند و برایمعلولان خدمت رسانی می کنند، مشارکت جدی و تاثیرگذار داشته باشند. کمک به تشکیلگروه های خودیار به منظور حمایت و توسعه جامعه خاص معلولان، از مهم ترین اقداماتبرای مشارکت این گروه می باشد. تشکیل جوامع خاص معلولان نیز می تواند پاسخگوینیازهای آنان باشد. از سوی دیگر، وجود چنین تشکیلاتی، موجب می شود تا افراد ضمنبرخورداری از رابطه اجتماعی، استقلال اقتصادی، احترام اجتماعی، دسترسی به خدماتتخصصی، و نیز زندگی شویی و تشکیل خانواده، بتوانند دیدگاه ها و ایده هایشان رامطرح، و در مورد مسایل مربوط به زندگی خود، تصمیم گیری کنند.

آموزش و فرهنگ

معلولان باید فرصت یابند تا استعدادهای خلاّق هنری و فکری خودرا رشد داده و آن را نه تنها برای منافع خود، بلکه برای غنی سازی جامعه به کارگیرند. به این منظور، باید دسترسی آنان برای مشارکت در فعالیت های فرهنگی تضمینشود. از شمار این اقدامات، می توان تهیه وسایل کمک ارتباطی برای ناشنوایان، منابعو مطالب علمی به خط بریل یا نوارهای صوتی برای اشخاصی که دچار اختلالات بینایی درسطح مختلف هستند، و خواندنی هایی که از لحاظ کمی و کیفی باتوان و استعداد افراد کمتوان ذهنی مناسب باشد را نام برد.

یاری به معلولان

کمک و یاری رساندن به هم نوع، فضیلتی است بزرگ و در اسلامسفارش زیادی به آن شده است. البته این کمک باید به حال کمک گیرنده مفید باشدو موجبناراحتی او نشود. کسانی که با انگیزه خودنمایی، ی حس خود بزرگ بینی و فخرفروشیبه دیگران کمک می کنند، راه خطا می روند. در این میان، کمک به افراد معلول،برداشتن همه موانع و مشکلات نیست، بلکه کمک به انجام کاری است که این افراد ازعهده آن برنمی آیند. فراهم ساختن امکانات شرکت واقعی معلولان جسمی در زندگیاجتماعی، در آن ها دلگرمی، اعتماد به نفس و نشاط می آفریند.

سخن آخر

افراد سالم و توان مند جامعه باید بدانند که معلولان هرگزنیازی به ترحم ندارند. هم نوعان سالم باید همواره بکوشند تا کمبود موجود درمعلولان رابه صورت یک جریان طبیعی نشان دهند و کاری نکنند که این کمبود، زندگیمعلول را از حالت طبیعی خارج کند و او را به فردی منزوی و جدای از جامعه تبدیلسازد. باید این حقیقت را بپذیریم که اگر فرد معلول به درون جامعه برمی گردد و بهفعالیت می پردازد، حتما توان مندی دارد. پس نبایدبا ترحم یا تمسخر خویش، هیاهویزیبای بازگشت به زندگی را در او خاموش کنیم، بلکه باید او را بپذیریم و تشویقشکنیم تا کارهایش را درست انجام دهد و با کارخواستن از آنها، آنان را در میان خودنگه داریم.

روز جهانی معلولین از سال ۱۹۹۲ که از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد اعلامشد، هر ساله در ۱۲ آذر یا ۳ دسامبر برگزارمی‌شود. هدف از تعیین این روز ارتقاء رشد اذهان عمومی درباره مسائل مربوط بهمعلولیتهای مختلف؛ و افزایش آگاهیهایی بوده‌است که می‌بایست از مسئله پیوستن افرادمعلولدر تمامی جنبه‌های ی؛ اجتماعی؛ اقتصادی و فرهنگی زندگی منتج شود.این وضع به همین منوال طی شد تا در سال ۱۹۹۹ شعاریبا مضمون (امکان دسترسی برای همه در هزاره جدید) برگزیده شد و سرلوحه امورقرار گرفت. بیش از پانصد میلیون نفر به دلیل نقص در سیستم روحی و مغزی جسمی و حسیاز معلولیت رنج می‌برند. اینان هر کجا که باشند و در هر نقطه‌ای از دنیا که به سربرند به دلیل موانع ظاهری یا اجتماعی با محدودیتهایی در زندگی خود مواجه می‌شوند.در طی بیست سال اخیر کوششهای چشمگیری در شناساندن و معرفی اشخاص معلول به جامعهانسانی صورت پذیرفته‌است. یکی ازمواردی که می‌توان از آن به عنوان نقطه عطفی در اینزمینه نام برد اعلام سال ۱۹۸۱ میلادیبه عنوان سال جهانی معلولین است که توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد صورت پذیرفت.در سال بعد (۱۹۸۱) فاصله سالهای ۱۹۹۲ – ۱۹۸۳میلادی دهه جهانی معلولین نام گرفت تا کیفیت و شرکت فعالانه و همه‌جانبه افرادمعلول را در زندگی اجتماعی و گسترش و پیشرفت آن‌ها ارتقاء بخشد. آیتالله ‌ای در مورد معلولان می‌گویند:"وقتی نفس ناطق انسان قوی باشد، باکیاز این نیست که جسمش علیل باشد. انسان به روح، انسان است. از معروف‌ترین معلولان می‌توان به استفان هاوکینگ اشارهکرد.